AI là ai phát minh ra?

Trí tuệ nhân tạo (AI), như chúng ta biết ngày nay, không phải là một phát minh của một cá nhân duy nhất, mà là sự kết hợp của nhiều nghiên cứu và sáng kiến từ nhiều nhà khoa học qua các thế kỷ. Tuy nhiên, có một số cá nhân và cột mốc lịch sử quan trọng giúp hình thành lĩnh vực này. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần xem xét quá trình phát triển của AI qua các giai đoạn khác nhau.

1. Alan Turing và khái niệm đầu tiên về AI

Một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển của trí tuệ nhân tạo là Alan Turing, một nhà toán học và lý thuyết máy tính người Anh. Trong bài viết nổi tiếng "Computing Machinery and Intelligence" (1950), Turing đã đề xuất một câu hỏi quan trọng: "Liệu máy tính có thể suy nghĩ được không?". Ông không chỉ phát minh ra Turing Test, một bài kiểm tra giúp xác định xem một máy có thể "suy nghĩ" như một con người hay không, mà còn đặt nền móng cho khái niệm máy tính có thể tự động hóa các quy trình suy luận và học hỏi. Những ý tưởng của ông về máy tính và trí tuệ nhân tạo đã ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của AI sau này.

2. John McCarthy và sự ra đời của thuật ngữ AI

Dù Turing đã mở đường cho ý tưởng về máy tính thông minh, nhưng thuật ngữ "Artificial Intelligence" (Trí tuệ nhân tạo) được coi là do John McCarthy sáng tạo ra vào năm 1956. McCarthy là một nhà khoa học máy tính nổi tiếng người Mỹ, và ông cũng là người tổ chức hội nghị Dartmouth Conference vào năm 1956, sự kiện này được xem là mốc đánh dấu sự ra đời chính thức của ngành khoa học AI. Trong hội nghị này, các nhà khoa học đã đề xuất rằng "Mọi đặc điểm của học và trí tuệ có thể được mô phỏng bằng máy tính". McCarthy đã phát triển ngôn ngữ lập trình LISP, một trong những ngôn ngữ đầu tiên được sử dụng cho nghiên cứu AI.

3. Marvin Minsky và sự phát triển của mạng nơ-ron

Một nhà khoa học khác không thể không nhắc đến là Marvin Minsky, một trong những người sáng lập lĩnh vực AI cùng với McCarthy. Minsky đã đóng góp rất lớn trong việc phát triển lý thuyết về nhận thức và trí tuệ nhân tạo. Ông là đồng sáng lập MIT Artificial Intelligence Laboratory, nơi nghiên cứu về mô phỏng trí tuệ nhân tạo và phát triển các mô hình mạng nơ-ron (neural networks). Những công trình của Minsky đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của AI, đặc biệt là trong lĩnh vực học máy và học sâu (deep learning) sau này.

4. Các nhà nghiên cứu khác và sự phát triển của AI

Trong suốt những năm 1960 và 1970, AI đã phát triển mạnh mẽ nhờ vào những đóng góp từ nhiều nhà nghiên cứu khác như Allen Newell và Herbert A. Simon, những người phát triển các lý thuyết về logic học và giải quyết vấn đề trong AI. Họ đã sáng tạo ra các mô hình như General Problem Solver (GPS), một trong những chương trình máy tính đầu tiên có thể giải quyết các vấn đề phức tạp.

Trong suốt các thập kỷ tiếp theo, AI tiếp tục phát triển với sự ra đời của các thuật toán học máy, mạng nơ-ron sâu, và các hệ thống chuyên gia. Các công trình nghiên cứu về học sâu (deep learning) của các nhà khoa học như Geoffrey Hinton và Yann LeCun vào những năm 1980 và 1990 đã tạo nền tảng cho sự bùng nổ của AI trong thế kỷ 21.

5. AI hiện đại và các bước tiến mới

Ngày nay, AI không còn là một ý tưởng lý thuyết mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, từ nhận diện giọng nói (như Siri, Google Assistant) đến xe tự lái. Những bước tiến này là kết quả của hàng thập kỷ nghiên cứu và phát triển, với sự đóng góp của hàng nghìn nhà khoa học, kỹ sư, và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực này.

Kết luận

AI không phải là phát minh của một cá nhân duy nhất mà là kết quả của sự đóng góp và nỗ lực liên tục của nhiều nhà khoa học trong nhiều thập kỷ. Từ những ý tưởng đầu tiên của Alan Turing cho đến sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực học máy và học sâu, AI đã có những bước tiến lớn. Chính nhờ sự kết hợp của các nghiên cứu cơ bản và ứng dụng, AI ngày nay đã trở thành một công nghệ mạnh mẽ, thay đổi cách chúng ta sống và làm việc.